Grondwettelijk Hof vernietigt toepassing bestuurlijke lus door Raad voor Vergunningsbetwistingen

De Raad voor Vergunningsbetwistingen (RvvB) kan de vergunningverlenende overheid via een tussenarrest de mogelijkheid geven om een onregelmatigheid in haar beslissing te herstellen. Voor zover de belanghebbenden daardoor niet onevenredig worden benadeeld.
De Vlaamse decreetgever heeft deze techniek in 2012 in ons ruimtelijkordeningsrecht ingevoerd en liet zich daarbij inspireren door het Nederlandse recht. Maar op 8 mei 2014 oordeelde het Belgische Grondwettelijk Hof dat de bestuurlijke lus strijdig is met de wet van 29 juli 1991 betreffende de uitdrukkelijke motivering van de bestuurshandelingen. Het Hof vernietigt dan ook de artikelen uit de Vlaamse Codex Ruimtelijke Ordening (VCRO) die betrekking hebben op de bestuurlijke lus.

Bestuurlijke lus

De Raad voor Vergunningsbetwistingen (RvvB) is bevoegd voor betwistingen inzake stedenbouwkundige vergunningen, verkavelingsvergunningen, registratie- en valideringsbelissingen. Sinds 1 september 2012 kunnen de Raadsleden via een tussenarrest een beroep doen op de techniek van de bestuurlijke lus. Hoe dat moet gebeuren, wordt geregeld in de artikelen 4.8.4 en 4.8.28, §2, derde lid van de VCRO.

Artikel 4.8.4 VCRO bepaalt dat de Raad - in elke stand van het geding - aan de vergunningverlenende gemeente, provincie of gewest, de mogelijkheid kan geven om binnen een bepaalde termijn een onregelmatigheid in de bestreden beslissing te herstellen, of te laten herstellen.
Tenzij de belanghebbenden daardoor onevenredig kunnen worden benadeeld.

Onder een 'onregelmatigheid' wordt hier een onregelmatigheid verstaan die herstelbaar is, zodat de betwiste beslissing niet langer onregelmatig is en gehandhaafd kan blijven. Het bestuur krijgt via een tussenarrest bijvoorbeeld de gelegenheid om alsnog een verplicht advies te vragen.

Artikel 4.8.28, §2, derde lid VCRO regelt de verdeling van de gerechtskosten over de partijen wanneer er toepassing werd gemaakt van de techniek van de bestuurlijke lus (of van de bemiddeling).

Bestuur moet beslissing motiveren

Beide VCRO-bepalingen over de bestuurlijke lus worden echter vernietigd door het Grondwettelijk Hof. De vernietiging komt er op vraag van de vzw's 'Ademloos' en 'Straatego', die vooral bekend zijn van hun acties tegen de Antwerpse Oosterweelverbinding, en van 7 privépersonen. Het Hof volgt de verzoekende partijen waanneer zij aanvoeren dat de rechten van de verdediging, het recht op tegenspraak, en het recht van toegang tot de rechter worden geschonden door de bestuurlijke lus. En dat de bestuurlijke lus ook afbreuk doet aan de motiveringsplicht uit de wet betreffende de uitdrukkelijke motivering van de bestuurshandelingen (art. 1-3 van de wet).

Met onmiddellijke ingang

De vernietiging gaat onmiddellijk in en dus kunnen de vergunningverlenende overheden niet meer terugvallen op de techniek van de bestuurlijke lus wanneer het tot een betwisting voor de RvvB komt.

Vermeldenswaard is nog dat het - nog te publiceren - decreet betreffende de omgevingsvergunning, dat in april werd goedgekeurd door het Vlaams Parlement, een techniek invoert die zeer vergelijkbaar is met de bestuurlijke lus. In het nieuwe Omgevingsvergunningsdecreet is er namelijk sprake van een 'administratieve lus' (art. 13), en die is van toepassing tijdens de bestuurlijke fase, zowel in eerste aanleg als in beroep. Dus vóór de betwisting voor de rechter wordt gebracht.

Bron: GwH 8 mei 2014, nr. 74/2014.

Bron: Decreet van 6 juli 2012 houdende wijziging van diverse bepalingen van de Vlaamse Codex Ruimtelijke Ordening, wat de Raad voor Vergunningsbetwistingen betreft, BS 24 augustus 2012 (art. 5 van het decreet van 6 juli 2012).

Meer info:
Raad voor Vergunningsbetwistingen (RvvB).