Parket kan inbeslaggenomen goederen meteen laten vernietigen (art. 4 DB Justitie)
De procureur des Konings kan in beslaggenomen goederen die vatbaar zijn voor verbeurdverklaring voortaan onmiddellijk laten vernietigen. En dat in elke fase van het strafonderzoek. De maatregel komt er omdat er te weinig opslagruimte is bij de griffies. Bovendien is de bewaring van bepaalde goederen gevaarlijk voor de volksgezondheid en zijn de kosten van de bewaring vaak hoger dan de waarde van de goederen zelf.
Goederen laten vernietigen tijdens de strafprocedure kan nu ook al, maar alleen wanneer de wet dat uitdrukkelijk toestaat. Dat is zo voor namaakgoederen en springstoffen (wet 15 mei 2007 en wet 28 mei 1956) en n.a.v. de wet van 7 februari 2014 ook voor illegale stoffen, grondstoffen en productiemateriaal. De wetgever creëert nu een algemene regeling in het Wetboek van Strafvordering. De nieuwe bepalingen doen echter geen afbreuk aan de bestaande bijzondere wetten van 2007 en 1956.
Welke goederen?
De procureur des Konings kan tijdens het strafonderzoek de vernietiging bevelen van
goederen die uit hun aard een ernstig gevaar opleveren voor de openbare veiligheid of de volksgezondheid (vb. ontsnapte gevaarlijke dieren die mensen hebben aangevallen en voor dat doel zijn afgericht door de dader, onstabiele wapens, gasflessen, enz.);
goederen die bij de opheffing van het beslag de fysieke integriteit of de goederen van personen in ernstige mate kunnen aantasten;
goederen die, indien ze opnieuw in omloop worden gebracht, een inbreuk inhouden op de openbare orde, de goede zeden of een wettelijke bepaling (vb. kinderporno);
goederen waarvan de kosten van de bewaring in nature wegens de aard of de hoeveelheid kennelijk niet evenredig zijn met de verkoopwaarde ervan (vb. waardeloze voertuigen).
Eigenaar inlichten
De procureur is verplicht om de rechtmatige eigenaar van de goederen, voor zover die gekend is, in te lichten over zijn voornemen de goederen te laten vernietigen. Hij doet dit d.m.v. een verhoor, bij aangetekende zending, per fax of digitaal. De eigenaar laat de procureur weten of hij afstand doet van zijn rechten op de in beslag genomen goederen.
Eigenaars die reeds afstand deden van hun rechten op de te vernietigen goederen moeten niet meer worden ingelicht, noch verzocht worden om afstand te doen van hun rechten.
Schriftelijke beslissing, soms instemming nodig van onderzoeksrechter
De procureur moet zijn beslissing wel met redenen omkleden. Bovendien is tijdens de duur van het gerechtelijk onderzoek de voorafgaande instemming nodig van de onderzoeksrechter.
Hij geeft in zijn beslissing aan welke goederen vernietigd moeten worden en bepaalt de manier waarop en de termijn waarin de beslissing moet worden uitgevoerd.
In principe moet de procureur de vernietiging steeds schriftelijk bevelen. Maar in geval van spoed kan dit ook mondeling. Hij moet zijn beslissing dan wel zo snel mogelijk schriftelijk bevestigen.
Procureur beslist waar vernietigd wordt
De procureur wijst een gespecialiseerde prestatieverlener of openbare dienst aan die de vernietiging zal uitvoeren. Het is ook de procureur die de goederen ter beschikking stelt van deze diensten. Al dan niet met de hulp van de federale of lokale politie.
Zo nodig wijst hij het Centraal Orgaan voor de Inbeslagneming en de Verbeurdverklaring aan om in te staan voor de uitvoering en opvolging van zijn beslissing.
Foto of video
De wetgever voorziet in een aantal alternatieven voor de bewaring van inbeslaggenomen goederen. De procureur kan immers bevelen om een monster te nemen of een foto- of video-opname te maken van de goederen. In dat geval stelt hij een technisch adviseur aan die de gevorderde politiedienst bijstaat tijdens de monsterneming of opname.
De kosten van de vernietiging, de monsterneming of de opnamen én de bijstand van de technisch adviseur zijn gerechtskosten.
Naar K.I.
De procureur moet zijn beslissing tot vernietiging binnen de 8 dagen (te rekenen van de dagtekening) meedelen aan de persoon lastens wie het beslag werd gelegd (of zijn advocaat) en de personen die bevoegd lijken hun rechten te doen gelden op de te vernietigen goederen (of hun advocaat). Wie vooraf heeft ingestemd met de vernietiging ontvangt geen kennisgeving.
De betrokkenen hebben dan 15 dagen de tijd (eventueel verlengd met 15 dagen) om zich tot de Kamer van Inbeschuldiging te wenden. Het beroep schorst de tenuitvoerlegging van de beslissing tot vernietiging. Tot er definitief uitspraak is over het verzoek tot opheffing van het beslag of de vordering tot het verrichten van een onderzoekshandeling of tot de procureur de bijkomende opsporingshandelingen heeft laten verrichten.
Let wel, de beslissing tot vernietiging van goederen die een gevaar opleveren voor de volksgezondheid of openbare veiligheid is van rechtswege uitvoerbaar. De procureur kan zijn beslissing wel intrekken of herzien wanneer er bewijzen zijn op een verminder gevaar. Hij kan ook voorwaarden opleggen voor extra bescherming.
Schadevergoeding
Als de procureur na de vernietiging van het goed seponeert of de strafprocedure definitief wordt beëindigd met een vrijspraak wegens ongegrondheid van de strafvordering of met een buitenvervolgingsstelling wegens gebrek aan bezwaren, dan kan de rechtmatige eigenaar aanspraak maken op een schadevergoeding. Het bedrag stemt overeen met de waarde van het goed op de dag van de vernietiging.
24 mei
Dit onderdeel van de wet diverse bepalingen Justitie treedt in werking op 24 mei 2014, 10 dagen na publicatie in het Staatsblad.
Bron: Wet van 25 april 2014 houdende diverse bepalingen betreffende Justitie, BS 14 mei 2014 (art. 4 DB Justitie).
Zie ook
Wetsontwerp houdende diverse bepalingen betreffende Justitie, Parl. St. Kamer 2013, nr. 53K3149/001.
